Fizičko-hemijski pregled urina sa sedimentom

Šta podrazumeva fizičko-hemijski pregled urina sa sedimentom?

Analiza urina tj. fizičko-hemijski pregled urina sa sedimentom je test koji ispituje vizuelne, hemijske i mikroskopske aspekte uzorka urina (mokraće). Analiza urina uključuje fizički pregled urina, hemijsku procenu pomoću traka za testiranje urina, kao i mikroskopski pregled uzorka urina(sediment).

Analiza urina se koristi za skrining ili za praćenje određenih zdravstvenih stanja, kao i za dijagnozu infekcija uro-genitalnog trakta.

Putem urina se iz organizma izlučuju krajnji proizvodi metabolizma i drugi sastojci koji organizmu više nisu potrebni. Obzirom da urin nastaje filtracijom krvi u bubezima, sastav finalnog urina zavisi od sposobnosti bubrega da obavljaju svoju fiziološku ulogu.

Na sastav urina mogu uticati sledeći faktori:

• Godine pacijenta
• Ishrana
• Hidratacija organizma
• Fizička aktivnost
• Istorija hroničnih bolesti
• Terapija

Fizičko-hemijski pregled urina

Fizičko-hemijski pregled urina obuvata određivanje sledećih parametara u uzetom uzorku urina:

• Izgled urina (opisuje se kao bistar, slabo zamućen, zamućen i mutan)

Normalan, svež urin je bistar. Zamućenje može poticati od soli, krvnih ćelija, bakterija, epitelnih ćelija, sluzi i masti.

• Boja urina (obično varira u različitim nijansama žute boje)

Boja normalnog urina je svetlo do tamno žuta. Ona zavisi od koncentracije i količine boja urobilinogena, urobilina, bilirubina, urohroma ili nekih patoloških sastojaka (melanina, hemoglobina, alkaptona). Boja urina može se promeniti i usled uzimanja nekih lekova.

• Relativna gustina (težina) (daje informaciju o tome koliko je urin koncentrovan)
• PH vrednost urina (bubrezi učestvuju u održavanju acido-bazne (kiselo-bazne) ravnoteže u organizmu )
• Proteini (prisustvo proteina u urinu je nalaz koji zahteva dalja ispitivanja kako bi se utvrdio tačan uzrok koji može biti u vezi sa bolestima bubrega)
• Glukoza (normalno se ne nalazi u urinu dok njeno prisustvo u urinu ukazuje da je potrebno pratiti dalje ovakav nalaz)
• Ketoni (izlučivanje ketona urinom je obično u vezi sa diabetes mellitusom i to kod pacijenata koji su na terapiji insulinom)
• Krv (hemoglobin) (prisustvo nekoliko svežih eritrocita u urinu je normalan, ali svako povećanje njihovog broja u urinu i pozitivan nalaz krvi mora se detaljno ispitati)
• Nitriti (pozitivan nalaz ukazuje na urogenitalnu infekciju)
• Bilirubin (u urinu zdravih osoba nije prisutan ovaj parametar)
• Urobilinogen (povećano izlučivanje urinom se javlja kod stanja u kojima postoji povećana razgradnja eritrocita (crvenih krvnih zrnaca) i kod bolesti jetre)
• Askorbinska kiselina (vitamin C) (određuje se zato što veće količine mogu ometati neke hemijske reakcije npr. određivanje krvi i glukoze u urinu. Zbog toga je nalaz askorbinske kiseline važan za interpretaciju rezultata)

Mikroskopski pregled urina

Mikroskopski pregled urina podrazumeva praćenje sledećih

• Eritrociti (normalan nalaz je negativan ili ih ima 2 do 5 u mikroskopskom vidnom polju)
• Eritrociti sveži (normalan nalaz je negativan dok prisustvo svežih eritrocita ukazuje na upalu)
• Eritrociti bledi (normalan nalaz je negativan dok prosustvo bledih eritrocita može biti znak nedavne infekcije (ili hronične) infekcije bubrega)
• Eritrociti smežurani (u koncentrovanom urinu mogu biti smežurani, smanjeni i imati bodljikavu površinu)
• Leukociti (normalan nalaz podrazumeva do 5 leukocita u vidnom polju)

Prisustvo većeg broja leukocita u urinu naziva se piurija i predstavlja infekciju bilo kog dela urogenitalnog trakta.

• Cilindri (normalan nalaz je negativan i vrlo retko se mogu naći hijalini cilindri u urinu zdravih osoba)

Iako se ponekad cilindri mogu naći u normalnom urinu, svaki povećan broj ukazuje istovremeno i na glomerularno oštećenje koje prouzrokuje propuštanje proteina i na neke promene u tubulima koje fizički ometaju prolaz urina ili pak hemijskim faktorima potpomažu koagulaciju proteina.

• Skvamozne epitelne ćelije (pločaste)

Manji broj skvamoznih epitelnih ćelija se nalazi u urinu zdravih osoba. Pojava većeg broja epitelnih ćelija ukazuje na zapaljenske procese mokraćnih puteva.

• Bubrežne epitelne ćelije

Prisustvo više od 15 bubrežnih ćelija u vidnom polju indikacija je akutnog bubrežnog oboljenja ili tubulskog oštećenja.

• Bakterije, gljivice, paraziti (prisustvo bakterija ne mora nužno značiti da je u pitanju infekcija, već može doći do kontaminacije urina usled nepravilno uzetog uzorka)
• Kristali i soli
• Sluz (mukus) (njihova pojava u urinu u bilo kom obimu nema veći dijagnostički značaj)

Kada se radi analiza fizičko-hemijski pregled urina sa sedimentom?

Analiza urina je test koji se koristi za skrining ili za praćenje zdravstvenog stanja pacijenta, kao deo preventivne laboratorijske dijagnostike, kao i za praćenje toka i terapije hroničnih bolesti poput bolesti jetre i bubrega, kao i za postavljanje dijagnoze kod postojanja infekcija uro-genitalnog trakta.

Priprema za analizu

Preporučuje se prvi jutarnji urin (srednji mlaz), dok nestandardizovane slučajne uzorke urina treba koristiti samo u hitnoj dijagnostici, budući da se iz njih često dobijaju lažno negativni rezultati.

Analiza urina treba da se izvede najkasnije 2h od uzimanja uzorka, ako se urin čuva na sobnoj temperaturi ili najduže 6-8h ako se čuva u frižideru (2-8ºC).

Dužim stajanjem urina mogu se dobiti lažni rezultati zbog:

• dezintegracije (lize) leukocita i eritrocita,
• proliferacije bakterija,
• bakterijske degradacije glukoze
• povećanja pH usled formiranja amonijaka (bakterijskog razlaganja uree).

Vreme izdavanja rezultata

Rezultati analize se izdaju na dnevnom nivou