Amonijak

Šta je Amonijak?

U ljudskom telu, amonijak igra vitalnu ulogu u različitim fiziološkim procesima..

Evo nekoliko ključnih uloga amonijaka u našem telu:

• Metabolizam proteina: Amonijak se proizvodi kao nusproizvod tokom metabolizma proteina. Kada se proteini razgrađuju, aminokiseline koje sadrže azot oslobađaju amonijak. Ovaj amonijak se pretvara u ureu u jetri kroz proces koji se naziva ciklus uree. Urea se zatim izlučuje urinom, pomažući u uklanjanju viška azota iz tela.
• Sinteza neurotransmitera: Amonijak je uključen u sintezu određenih neurotransmitera, kao što je glutamat. Glutamat je neurotransmiter koji igra ključnu ulogu u različitim funkcijama mozga, uključujući učenje, pamćenje i kogniciju.
• Regulacija pH vrednosti: Amonijak može delovati kao pufer u telu, pomažući u održavanju pH ravnoteže. Može da prihvati ili donira protone (H+) da reguliše kiselost ili alkalnost telesnih tečnosti, posebno u bubrezima i gastrointestinalnom traktu.
• Zdravlje creva: U crevima, amonijak može da stupi u interakciju sa drugim jedinjenjima i formira amonijum jone (NH4+). Ovi amonijum joni pomažu u održavanju ravnoteže korisnih bakterija u crevima, podržavajući zdravo mikrobno okruženje.

Dok amonijak ima važne funkcije u telu, povišeni nivoi mogu biti štetni. Prekomerna količina amonijaka može dovesti do hiperamonemije, stanja koje karakteriše nenormalno visoka koncentracija amonijaka u krvi. Hiperamonemija može biti rezultat disfunkcije jetre, određenih genetskih poremećaja (kao što su poremećaji ciklusa ureje) ili drugih stanja. Može izazvati neurološke simptome, kao što su konfuzija, letargija, napadi, pa čak i koma.

Telo ima mehanizme za detoksikaciju i uklanjanje viška amonijaka, prvenstveno kroz ciklus ureje u jetri i procese filtriranja i izlučivanja u bubrezima. Medicinska intervencija može biti neophodna za upravljanje i lečenje stanja povezanih sa abnormalnim nivoima amonijaka.

Kada se radi analiza amonijak?

Test amonijaka se sprovodi radi merenja koncentracije amonijaka u krvi, što pomaže u proceni funkcije jetre i otkrivanju stanja povezanih sa metabolizmom amonijaka. Amonijak u krvi se obično radi u slučajevima kada postoji sumnja na oboljenje jetre, kao što je ciroza ili hepatitis,kao i za praćenje težine hepatične encefalopatije. Pored toga, test pomaže u dijagnostici i upravljanju poremećajima ciklusa ureje, genetskim stanjima koja ometaju eliminaciju amonijaka. Praćenje nivoa amonijaka je ključno tokom tretmana koji imaju za cilj smanjenje amonijaka, kao što su lekovi ili modifikacije u ishrani. Test amonijaka u krvi takođe može pomoći u dijagnostici Rejeovog sindroma, retkog poremećaja koji prvenstveno pogađa decu koja se oporavljaju od virusnih infekcija (grip ili boginje).

Amonijak i autizam?

Merenje nivoa amonijaka u krvi dece sa poremećajem autističnog spektra (ASD) nije rutinski dijagnostički test. Povišeni nivoi amonijaka su obično povezani sa specifičnim medicinskim stanjima kao što su poremećaji ciklusa uree ili disfunkcija jetre, umesto da su direktno povezani sa samim ASD.

Međutim, u nekim slučajevima, ako postoje specifične indikacije ili sumnje na atipične neurološke simptome,kao i na osnovne metaboličke ili genetske poremećaje povezane sa metabolizmom amonijaka, doktori mogu decu sa ASD uputiti da urade amonijak u krvi (kao deo sveobuhvatne procene kako bi se isključila bilo kakva medicinska stanja koja bi mogla da doprinesu simptomima deteta).

Bitno je naglasiti da se ASD prvenstveno dijagnostikuje na osnovu zapažanja i procena ponašanja, uzimajući u obzir društvenu interakciju pojedinca, obrasce komunikacije i ponašanja koja se ponavljaju.

Uzorkovanje

Uzorak je venska krv.

Priprema za analizu

Preporuka je da se vađenje krvi za analizu amonijak obavlja ujutru, nakon noćnog gladovanja od 8 do 10 sati kako bi se obezbedilo precizno merenje nivoa amonijaka, jer unos hrane može privremeno povećati nivo amonijaka.

Pre nego se odlučite da uradite ovaj test, proverite na kojim lokacijama Beo-lab laboratorija je dostupan, što možete učiniti pozivom na broj telefona +381113622888.

Vreme izdavanja rezultata

Rezultat testa dobijate kroz 24h od momenta uzorkovanja.

Tumačenje dobijenih rezultata

Važno je napomenuti da tumačenje rezultata ispitivanja amonijaka treba da se vrši zajedno sa kliničkim nalazima i evaluacijom od strane doktora sa iskustvom u tumačenju laboratorijskih rezultata, koji će uzeti u obzir medicinsku istoriju pojedinca, simptome i druge relevantne faktore kako bi pružio tačnu procenu.